Essen, of ook wel essenhout(Fraxinus excelsior), is een houtsoort, met een reputatie van heel taai en sterk te zijn. Het wordt vooral geleverd door de Es.
Er is een duidelijk kleurverschil tussen kern- en spinthout, maar meestal wordt alleen het spinthout gebruikt. Voor sommige decoratieve toepassingen wordt juist het bruine kernhout gebruikt. Ook het spint is heel decoratief: op het dosse vlak tekenen de groeiringen zich af als een vlamtekening: vanwege dit effect is dit hout gewild voor meubels, vloeren en trappen.
Het spint van West Europees essen is lichtgekleurd (geelwit), taai en sterk. Vanwege de elasticiteit wordt het gebruikt voor toepassingen in de sport zoals de liggers van gymnastiektoestellen en voor gereedschapsstelen, zoals die van bijlen en spades.
Het hout is gemakkelijk te bewerken. De duurzaamheid van essenhout bij buitengebruik is echter laag en het hout valt dan ook in de duurzaamheidsklasse 5, de laagste klasse.